Adakah Dr Mahathir Mohamad salah apabila menyeru Sarawak supaya menyumbang kepada membangunkan negeri-negeri Semenanjung yang lebih mundur?

Diberitakan bahawa Premier Sarawak Abang Johari Openg dengan keras menolak cadangan itu, menyifatkan cadangan bekas perdana menteri itu “tidak munasabah” dan berkata bahawa negerinya mesti terlebih dahulu mengambil berat tentang kebajikan rakyatnya.

Hujah Mahathir ada merit. Penggubalan Akta Pembangunan Petroleum, yang menyaksikan Petronas ditubuh, bertujuan membawa pembangunan ke seluruh negara tanpa pengecualian.

Negeri-negeri yang lebih miskin, termasuk Kedah, Perlis dan Kelantan, sepatutnya berhak mengharapkan bahagian dana yang saksama daripada syarikat minyak negara untuk keperluan pembangunan. Sementara itu, Abang Johari pastinya tidak akan menafikan bahawa Petronas selama ini menyumbang kepada pertumbuhan Sarawak dengan ketara.

Kilang LNG di Sarawak memainkan peranan besar dalam mewujudkan pekerjaan untuk rakyatnya. Inilah hasilnya apabila sumber persekutuan dan negeri bekerjasama, sebagai contoh. Gandingan sedemikian pasti akan membuka lebih banyak kemungkinan untuk Petronas menyumbang kepada kejayaan sektor O&G di Sarawak.

Namun premier Sarawak juga tidak salah apabila mengatakan bahawa beliau bertanggungjawab untuk mengutamakan kebajikan rakyat negerinya, walaupun, dengan hormatnya, ini tidak boleh sehingga menyebabkan negeri lain tidak dapat bahagian yang saksama daripada dana yang dijana.

Jelas sekali Sarawak telah membuat persiapan untuk meluncurkan tuntutan ke atas semua hak dalam pelantar benua di luar pantainya sejak beberapa tahun. Malah, ia mendedahkan kepada umum strategi undang-undangnya lima tahun lalu. Pada 18 Okt 2019, Speaker DUN Sarawak Asfia Awang Nassar mendakwa pemerolehan pelantar benua di luar pantai negeri itu oleh kerajaan persekutuan adalah tidak mengikut Perlembagaan.

Beliau berkata kerajaan penjajah British pada 1954 mengeluarkan perintah ‘Order in Council’ yang memperluaskan sempadan Sarawak sehingga meliputi dasar laut dan bawah tanah di laut lepas di luar pantai negeri itu. Beliau juga mendakwa Sarawak mengekalkan sempadan yang diperluaskan itu apabila ia menyertai Malaysia sembilan tahun kemudian. Sarawak tidak boleh dipersalahkan kerana berusaha untuk meningkatkan haknya. Kawasan maritim di luar pantainya kaya dengan sumber dan akan segera mengembangkan tabung negeri.

Tetapi Sarawak sudah mengaut banyak wang di bawah aturan sekarang. Tahun lepas, ia dilaporkan memperoleh anggaran RM7.4 bilion daripada hasil berkaitan O&G sahaja, melonjakkannya ke status negeri berpendapatan tinggi.
Angka itu termasuk sejumlah RM3.5 bilion daripada cukai jualan ke atas produk petroleum, yang Petronas bersetuju untuk bayar mulai 2020.

Sarawak juga dipercayai memperoleh dividen yang dianggarkan RM1.0 bilion tahun lepas melalui pegangannya dalam Malaysia LNG Group of Companies, anak syarikat Petronas.

Tidak seperti Sarawak, kerajaan persekutuan masih belum menyatakan secara terbuka tafsiran undang-undangnya, apatah lagi mengujinya di mahkamah. Itu bukan bermakna Putrajaya tidak mempunyai kedudukan yang kukuh dalam undang-undang. Ia mungkin hanya berahsia.

Tafsiran undang-undang kedua-dua kerajaan mungkin mempunyai merit, tetapi sebaik-baiknya tindakan mahkamah dianggap sebagai pilihan terakhir, apabila tiada cara lain. Sementara itu, perselisihan yang berterusan hanya akan merugikan kedua-dua pihak — dari segi politik dan kewangan.

Awal minggu ini, seorang pakar industri, Tengku Ngah Putra, yang juga ketua Majlis Tindakan Ekonomi Melayu Bersatu O&G, berkata tuntutan yang semakin meningkat terhadap sumber-sumber itu daripada beberapa negeri, termasuk Sarawak, mungkin akan membawa impak buruk ke atas negeri-negeri dan negara dalam jangka lebih panjang. Beliau berkata semua negeri mesti bersatu di bawah ekonomi negara untuk terus hidup dalam sektor itu.

“Dalam permainan sumber asli ini, lebih besar ekonomi anda yang disatukan, lebih banyak kelebihan dalam tangan anda untuk berdepan pesaing, pelabur dan pelanggan,” tulis Tengku Ngah dalam The Edge.

Tidak ada keraguan bahawa betul apa yang beliau katakan itu. Putrajaya dan Sarawak boleh memastikan Malaysia lebih menarik di mata pelabur apabila ia bekerjasama sebagai satu sektor O&G. Kerjasama itu juga akan membantu mengurangkan kos dan merangsang industri yang menyokong ekonomi tempatan seperti di Sarawak. Pendekatan kolaboratif mampu membuka lebih banyak pertumbuhan untuk semua pihak yang terlibat.

Menguruskan sektor seperti huluan O&G atau petrokimia memerlukan banyak sumber, dan turun naik pasaran boleh menjadikannya mencabar. Melalui kerjasama, kita akan dapat mengurus risiko dengan lebih baik sambil menyokong pertumbuhan jangka panjang Sarawak dan pertumbuhan jangka panjang Malaysia dalam industri itu.

Tengku Ngah juga betul apabila mengatakan bahawa negeri yang mahukan kawalan eksklusif ke atas sumber O&G untuk diri sendiri mungkin tidak dapat memanfaatkan skala ekonomi dan juga perlu menanggung risiko yang lebih besar. Ini boleh menjejaskan keupayaan mereka untuk menarik pelaburan berskala besar.

Mempunyai pendekatan yang selaras bagi seluruh sektor O&G Malaysia akan memudahkan urusan pelabur. Dengan mewujudkan persekitaran yang lancar dan boleh diramal, kita akan dapat menarik lebih banyak pelaburan, membantu Sarawak dan seluruh negara mendapat manfaat daripada pertumbuhan yang lebih kukuh dan mampan.

Malaysia banyak bergantung pada wang minyak sejak lima dekad yang lalu.

Sudah tiba masanya untuk kerajaan persekutuan dan Sarawak mengetepikan perbezaan antara mereka yang berpotensi membunuh angsa emas negara sebelum sumber ini habis.

Putrajaya dan Kuching mesti mengangkat kepentingan negara dan kemampanan jangka panjang sebagai keutamaan dan berusaha ke arah formula jangka panjang yang memuaskan kedua-duanya dan memberi manfaat kepada negara.

Wan Agyl Wan Hassan ialah perunding dasar awam di Agyl & Partners. Dia seorang pembaca FMT. Artikel ini adalah pandangan penulis dan tidak semestinya mewakili FMT.

Artikel ini adalah pandangan penulis dan tidak semestinya mewakili FMT.